Europejskie Informatyczne Studium Certyfikacyjne Bezpieczeństwo Informatyczne obejmuje przegląd zagadnień i najnowszych technologii bezpieczeństwa w rozmaitych rozwiązaniach informatycznych oraz sposoby zabezpieczania przechowywania, przetwarzania i przesyłania informacji (PPPI).
Bezpieczeństwo PPPI jest obecnie jednym z najważniejszych problemów informatycznych, w szczególności w rozwiązaniach sieciowych i komunikacyjnych w bankowości, w komunikacji ekonomicznej, administracyjnej, publicznej i specjalnej.
Obok przeglądu obecnie stosowanych technologii i rozwiązań bezpieczeństwa informatycznego, przedstawione zostaną aspekty kryptografii klasycznej i sposoby jej implementacji w rozwiązaniach praktycznych, a także najnowocześniejsze kierunki rozwoju systemów zabezpieczeń inżynierii kwantowej – kryptografii kwantowej. W tym aspekcie celem studiów jest wprowadzenie do nowoczesnej i gwałtownie rozwijającej się w ostatnich latach szerokiej dziedziny jaką jest informatyka kwantowa. Dotyczy ona nowego paradygmatu przetwarzania informacji, w sposób kwantowy, zupełnie niedostępny dla informatyki klasycznej. Techniki kwantowe wzbudzają wielkie zainteresowanie, ze względu na potencjalnie ogromne ich możliwości w porównaniu z informatyka klasyczną, zarówno co do szybkości przetwarzania informacji, jak i poziomu bezpieczeństwa. Z sukcesem rozwija się w szczególności kryptografia kwantowa - metoda zabezpieczania danych, zarówno dla klasycznych jak i kwantowych systemów informatycznych. W zakresie kryptografii kwantowej uzyskano obecnie poziom komercyjnych zastosowań. W przypadku udanej konstrukcji dużego komputera kwantowego, będzie to jedyna metoda zabezpieczania informacji, wobec zupełnej nieskuteczności w takiej sytuacji kryptografii klasycznej. W ramach studiów planuje się zapoznanie słuchaczy z tą wciąż rozwijającą się interdyscyplinarną dziedziną, jej odniesieniami do nanotechnologii i inżynierii kwantowej, o ogromnym znaczeniu dla przyszłej technologii, nie tylko informatycznej.
Istota bezpieczeństwa informatycznego w obecnym systemie gospodarczym
Przeniesienie administracji procesów gospodarczych (także w zakresie międzynarodowym w kontekście postępującej globalizacji) do pamięci systemów informatycznych wymaga ciągłej ochrony danych. Ochrona ta sprowadza się do zapewnienia dwóch podstawowych warunków: poufności i wiarygodności informacji. W przypadku gdy chociaż jeden z tych warunków zostanie złamany, w funkcjonujących systemach informatycznych mamy do czynienia z utratą bezpieczeństwa i narażeniem odnośnej instytucji na poważne straty. W przypadku rozleglejszych kryzysów bezpieczeństwa informatycznego całej gospodarce grozi nagła destabilizacja.
Problematyka bezpieczeństwa dotyka użytkowników systemów informatycznych na co dzień – jednak wysoko zaawansowane i bardzo dynamicznie rozwijane rozwiązania są implementowane w sposób transparentny ( tj. przeźroczysty, czyli możliwie niezauważalny i wymagający jak najmniej obsługi ze strony użytkownika), dostarczając przy tym określony poziom bezpieczeństwa przetwarzanej informacji.
Zagrożenie dla bezpieczeństwa stanowią rozmaite ataki prowadzone przez hackerów w sieci czy też przez złośliwe oprogramowanie (odpowiednio przygotowane wcześniej i samo-rozpowszechniające się w sieci Internet). Wiele zagrożeń płynie również od wewnątrz organizacji zinformatyzowanej instytucji. Przykładowo nielojalny pracownik instytucji może wykorzystywać tzw. bomby logiczne lub tylne wejścia do systemów w celu późniejszej nieautoryzowanej ingerencji w ich działanie.
Wiele zagrożeń jest związanych z zablokowaniem działania całego systemu informatycznego (Denial of Service), najczęściej spowodowanego agresywnym zapychaniem sieci i zasobów komponentów w jej obrębie.
Wśród zagrożeń poufności i wiarygodności informacji w warstwie sprzętowej można wyróżnić fizyczne przechwycenie medium komunikacyjnego, nasłuch i modyfikację transmisji bezprzewodowej, przechwytywanie informacji wewnątrz sieci za pomocą ukrytych urządzeń (np. keyloggerów), bezprzewodowe podsłuchy, kamery, etc.
W warstwie programowej główne zagrożenia to wirusy i inne złośliwe oprogramowanie nazywane malware, takie jak robaki i konie trojańskie (pozwalające na przejęcie pełnej kontroli nad systemem informatycznym), spyware (czyli oprogramowanie gromadzące i przesyłające prywatne informacje o użytkownikach systemów, np. w ramach mechanizmów cookies), adware (oprogramowanie reklamowe utrudniające pracę systemów informatycznych), exploity (wykorzystujące dziury w krytycznym oprogramowaniu sieciowym do uzyskanie dostępu do systemów informatycznych).
Problemy z narażeniem bezpieczeństwa (a więc poufności i wiarygodności danych) stają się szczególnie ważne, gdy dotyczą systemów informatyzujących sektor finansowy – dotyczą wówczas bezpośrednio zasobów finansowych zakodowanych jako informacja bitowa. W tym kontekście uzyskanie dowolnymi środkami nieautoryzowanego dostępu przez niepowołane osoby, pozwalającego na odczyt i modyfikację poufnych danych w ramach systemu spowodować może bardzo poważny kryzys w instytucji, której system bezpieczeństwa okazał się niewystarczający.
Obecnie komercyjny rynek bezpieczeństwa informatycznego, w szczególności w sektorze finansowym jest najbardziej dynamicznie rozwijającym się obszarem. Implementacje i obsługa zaawansowanych i najnowocześniejszych technologii bezpieczeństwa jest ogromnie pożądane przez wszelkie instytucje tego sektora, ponieważ bezpośrednio odnosi się do stabilności i niezawodności funkcjonowania tych instytucji.
Zarządzanie bezpieczeństwem to złożony proces zidentyfikowania zależności zachodzących w ramach struktury systemu informatycznego danej organizacji i późniejszego nadzoru przepływu informacji, według określonych polityk bezpieczeństwa. Technologie informatyczne zarządzania, automatyzujące odpowiednie procesy, pomimo transparentności dla użytkowników końcowych są bardzo złożone i wymagają skomplikowanego wdrożenia oraz nadzoru systemowego przez wysoko wykwalifikowane kadry. Szczególnie w ogromnej skali zinformatyzowanym sektorze finansowym kadry pracownicze łączyć muszą wiedzę i kwalifikacje z zakresu nowoczesnego zarządzania, finansowości oraz technologii bezpieczeństwa informatycznego.